Öğretim Üyemizden Çin’deki Karmaşık Yanardağ Sistemine Işık Tutan Araştırma

İTÜ Maden Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Tuncay Taymaz’ın Doğu Anadolu Bölgesindeki yanardağlara benzerlik taşıyan Çin’in Wudalianchi volkanik bölgesinde uluslararası iş birliğiyle yürüttüğü araştırma, yanardağ dinamikleri ve volkanik afet zararlarına yönelik değerli sismolojik bulgular ortaya koydu. Araştırma sonuçları Nature Communications Earth & Environment dergisinde yayımlandı.

İstanbul Teknik Üniversitesi’nden (İTÜ) bilim insanlarının gerçekleştirdiği nitelikli bilimsel araştırmaları küresel etki oluşturmaya devam ediyor. İTÜ Maden Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Tuncay Taymaz öncülüğünde uluslararası bir araştırma ekibinin Çin’in kuzeydoğusunda yer alan Wudalianchi volkanik bölgesinde yürüttüğü araştırma bölgede yer alan magmatik havzanın ve magmanın mantodaki kaynak bölgesinden taşınmasını ve depolanmasını, kabuk boyunca katmanlı kanal sistemlerinin benzersiz geometrilerini, bölgenin daha önce iyi bilinmeyen yanardağ dinamiğini ve afet tehlikesi oluşturma potansiyelini ortaya çıkardı.

Birbirini besleyen yanardağlar

İTÜ, Çin Liaoning Teknik Üniversitesi, Çin Ulusal Afet Enstitüsü, Çin Bilimler Akademisi ve Japonya Tohoku Üniversitesi’nden bilim insanlarının ortak çalışmasıyla potasyumca zengin Wudalianchi volkanik bölgesinin altındaki magma rezervuarı yapılanması hakkında daha önce bilinmeyen ve bu araştırmada keşfedilen önemli ayrıntılara ulaşıldı. Bölgeye ait sınırlı bir bakış açısı sunan düşük çözünürlüklü yer kabuğu tomografisi modeli yerine bölgede güncel teknolojiyle kurulan 106 adet gelişmiş üç bileşenli geniş-bant (broad-band) deprem istasyonlarından alınan yeni verilerle yer kabuğu ve mantonun üst kısmının yüksek çözünürlüklü üç boyutlu kesme dalgası hız modeli elde edildi. Araştırmada Nuominhe ve Keluo yanardağlarının altında önemli anomaliler keşfedildi. Bu anomalilerin yer kabuğundaki akışkan rezervuarlar ile mantodaki diğer kaynakları birbirine bağlayan magma yükselim yollarından kaynaklandığı düşünülüyor. Ayrıca orta ve alt kabuk seviyelerinde potasyumca zengin eriyiklerin taşındığı magmatik göç yolu da ortaya çıkarıldı.

Prof. Dr. Tuncay Taymaz, ulaşılan bulguların Wudalianchi yanardağının Keluo yanardağı altındaki daha derin ve daha büyük magma rezervuarları tarafından yeniden beslendiğini ortaya koyduğunu belirtti. Öğretim üyemiz, Çin’deki bu araştırmadan elde edilen verilerin özellikle ülkemizde Doğu Anadolu Bölgesinde ve Van Gölü çevresinde yer alan ve faaliyete geçmesi muhtemel yanardağların daha iyi anlaşılması ve oluşturabileceği afet zararlarının azaltılmasına yönelik katkı sağlayabileceğini vurguladı.

Öğretim üyemizden 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri üzerine bir yayın rekoru

Prof. Dr. Taymaz, geçmişten günümüze ülkemizde ve Dünyanın farklı noktalarındaki araştırmalarında uluslararası işbirlikleri geliştirilmesi açısından genç araştırmacılara önemli örnek bir bilim insanı profili teşkil ediyor. Öğretim üyemizin güncel dönemleri de kapsayacak biçimde özellikle Çin, Japonya, Amerika, Rusya, Almanya, İngiltere, Yunanistan ve Çekya’dan bilim insanlarının da dahil olduğu araştırma gruplarıyla işbirliği halinde giriştiği ve geliştirdiği ilksel rekabetçi sismolojik araştırmaları Science, Nature Geoscience, Nature Communications ve Geophysical Research Letters  gibi yüksek etkili (high-impact) WoS-SCI dergilerinde yayınlanarak bilim dünyasına nitelikli öncül katkılar sunmaya devam ediyor.

Jeofizik Mühendisliği bölümü öğretim üyemiz Prof. Dr. Tuncay Taymaz, 6 Şubat 2023 Pazarcık-Elbistan (Kahramanmaraş) Depremleri üzerine Türkiye’de ve dünyada en fazla sayıda nitelikli öncül yayınlar yapan bilim insanları arasında ilk sırada yer alıyor. Prof. Dr. Taymaz, öncül nitelikli araştırmalarından dolayı 21 Haziran 2023 tarihinde 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri hakkında açılış konuşması yapmak üzere “United Nations – Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty Organization (CTBTO) – Science and Technology Conference (SnT2023)” toplantısına davet edilmiştir.

Öğretim üyemizin 2023 Kahramanmaraş Depremleri konusunda yaptığı son yayın Hatay'da 20 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen artçı depreme odaklanıyor. Geochemistry, Geophysics, Geosystems dergisinden açık erişim olarak okumanın mümkün olduğu çalışmanın sonuçları, Hatay, Suriye ve Kıbrıs yakın çevresini de kapsayan bölgede meydana gelecek büyük bir depremin oluşturabileceği tsunaminin tehlikelerine de dikkat çekiyor.

Öğretim üyemiz Prof. Dr. Tuncay Taymaz’ın araştırma ilgili alanları, yürüttüğü görevleri ve değer görüldüğü bilim ödülleri hakkında daha fazla ayrıntı için tıklayınız.