İTÜ’lü Bilim İnsanları Tarafından Hazırlanan Proje Mars'taki Yaşam İzine Işık Tutacak

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bilim insanlarınca Salda Gölü'nün mikrobiyal ekolojisinin belirlenmesine yönelik yürütülen proje, Mars’taki yaşamın izini sürecek.

Geçen yıl, NASA'nın Salda Gölü'ne ilişkin Mars'taki Jezero kraterine benzerliğine vurgu yaptığı paylaşımının ardından; geçen yılın haziran ayında gölün Mars'a benzerliğine ilişkin araştırma projeleri başlatıldı. Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ile İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği ve İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği arasında yapılan işbirliğiyle başlatılan "Salda Gölü'nün Mikrobiyal Ekolojisinin İleri Moleküler Yöntemlerle (Metabarkodlama) Belirlenmesi ve Jeomikrobiyolojik Karakteristiklerinin Haritalanması Araştırma ve Geliştirme Projesi" tamamlandı.

Salda Gölü'nde jeomikrobiyoloji, jeokimya, stromatolit oluşumuna ve Mars'ta yaşamın izlerini taşıyacak biyoiz potansiyelini tespite yönelik çalışmalar, İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Jeomikrobiyoloji Başkanı Prof. Dr. Nurgül Balcı; Mikrobiyal Ekolojisinin İleri Moleküler Yöntemlerle belirlenmesiyle ilgili çalışmalar ise ITU-BOUN Mikrobiyal Ekoloji Grup Başkanı Prof. Dr. Orhan İnce yürütücülüğünde tamamlandı.

İTÜ’lü akademisyenlerin tamamladığı projeyle, Salda Gölü'ne ait tür çalışmaları ilk kez ileri moleküler yöntemlerle detaylandırılıp patentlenmesine imkân sağlayacak veriler üretildi.

 

 

2019 yılında NASA'nın bilim insanları ile İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurgül Balcı'nın Salda Gölü'nde yürüttüğü ortak çalışmaların devamı niteliğinde olan projede, Salda'nın Mars'taki kayaçlarla olan benzerliğinin araştırılması ve yeni türlerin ortaya konulması hedeflendi. Özellikle DNA bazlı tetkikler yapıldı ve çok önemli DNA gen dizileri elde edildi. NASA tarafından Mars’a gönderilen Perseverance (Azim) adlı uzay aracı döndüğünde, NASA’dan gelen numuneler ve Salda Gölü’nden elde edilen sonuçların eşleştirme yapılması planlanıyor."

Salda Gölü dibinde yapılan DNA bazlı numune alma çalışmalarında, Bakanlığın dalgıç ekipleriyle birlikte İTÜ’lü hocalarımız da dalış ekipleriyle birlikte yer aldı. Bu çalışmalarda özellikle mikrobiyolitlerin gölün hangi hassas bölgelerinde oluştuğu ve bu sürecin nelerden etkilendiği ve hangi koruma tedbirlerinin alınması gerektiği hakkında önemli bulgular elde edildi. Tüm dünyanın merak ettiği “Mars'ta hayat var mı?” sorusuna cevap arandığı bu çalışma ile Salda'nın Mars'la benzerliğinden dolayı Mars'taki yaşam izlerine dair önemli bir veri bankasına ulaşılacağı beklenmektedir. Ayrıca, projeden elde edilen sonuçların, NASA  tarafından kızıl gezegenden getirilecek verilerden elde edilen sonuçlarla karşılaştırılması hedefleniyor.

Ayrıca bu projeyle, mikrobiyolojik yapısının çok zengin olduğu ve mikrobiyel olarak çok önemli ipuçlarını barındıran mikroorganizmaların yaşadığı Salda Gölü'nün mutlak şekilde korunması gerektiği de teyit edildi.