İTÜ’de Water In Istanbul Sempozyumu

İTÜ’nün paydaşları arasında bulunduğu Water in İstanbul projesi, 14 Mart 2023’te Taşkışla’da yapılan uluslararası bir sempozyumla dünyaya tanıtıldı. Proje; Bizans ve Osmanlı’dan günümüze İstanbul’daki su yönetiminin araştırılmasını, günümüzdeki sorunlara yönelik sürdürülebilir ve çevre dostu teknolojiler geliştirilmesini hedefliyor.

2023’ü Sürdürülebilirlik Yılı ilan eden İTÜ, su yönetimini çevre dostu ve sürdürülebilir biçimde ele alan önemli bir sempozyuma ev sahipliği yaptı. Water in İstanbul projesinin tanıtımının gerçekleştirildiği “İstanbul’da ve Ötesinde Su: Geçmiş, Bugün ve Gelecek” başlıklı sempozyum, ülkemizi tehdit eden kuraklık sorununa da ışık tuttu.

İstanbul’da su yönetiminin geleceği üzerine

“İstanbul’da ve Ötesinde Su: Geçmiş, Bugün ve Gelecek” sempozyumu; İTÜ, British Institute at Ankara (BIAA), Edinburgh Üniversitesi, Northumbria Üniversitesi ve ODTÜ’den konuşmacıları bir araya getirdi. “Water in İstanbul: Rising to the Challenge?” projesi kapsamındaki araştırmalar British Academy - Knowledge Frontiers: International Interdisciplinary Research Scheme kapsamında desteklendi.

Sempozyumun açılış konuşmasını yapan Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Şule Itır Satoğlu, ele alınan konunun önemine vurgu yaparak şu sözleri dile getirdi: “İstanbul’da su yönetimi, geçmişten günümüze tüm yöneticiler için zorlu bir alan olmuştur. Su kaynaklarını verimli şekilde kullanmak ve şehre ulaştırmak adına büyük projeler yapılmış, önemli yapılar inşa edilmiştir. İstanbul’un bu alandaki önemli deneyimi, aslında bugüne ve geleceğe ışık tutan vaka örneklerini de içermektedir.”

Ayrıca, İSKİ Genel Müdürü Şafak Başa ve İngiltere İstanbul Başkonsolos Yardımcısı Kate Greary de sempozyum açılışında katılımcılara seslendiler.

Kuraklık ve su güvenliği masaya yatırıldı

BIAA’dan proje yürütücüsü Lutgarde Vandeput, sempozyumda “Sürdürülebilir Bir Su Altyapısı: Geçmiş, Bugün, Gelecek” başlıklı konuşmasıyla sempozyumun ana hatlarını özetledi. İTÜ adına proje yürütücüsü, Güzel Sanatlar Bölüm Başkanlığı’ndan Öğr. Gör. Dr. Çiğdem Özkan Aygün, araştırma ekibiyle birlikte ulaştığı çeşitli arkeolojik bulguları kamuoyuyla paylaştı.

Sempozyum, İstanbul’a su sağlamak amacıyla Bizans döneminde yapılan sarnıç ve kemerleri, Atina gibi başka coğrafyalardaki eski uygulamaları ve tarihsel su yönetimini de ayrıntılarıyla ele aldı. Ayrıca Türkiye’nin tarım arazilerindeki su güvenliği gibi konular da oturumlarda tartışıldı.

Water in İstanbul Projesi’nin kısa tarihi

İstanbul, Roma İmparatorluğu’nun başkenti olarak sıfırdan planlandığı MS 4. yy’dan bugüne sürekli olarak su kıtlığı tehlikesinin yaşanageldiği bir şehir oldu. Artan nüfusunun ihtiyacını karşılamak için İstanbul’a su getirilmesi, suyun depolanması ve dağıtımı için çeşitli yöntemler kullanıldı. Bu proje, zamanla önemli bir bölümü toprak altında kalan yapıların incelenmesi, su yönetiminde kullanılan tarihi yöntemlerin daha iyi anlaşılması ve İstanbul’un gelecekteki su probleminin çözümü için önemli bilgiler sağladı.

Profesyonel dalgıçların, mağaracıların, fotoğraf ve video sanatçılarının desteğiyle daha önce görüntülenmeyen yapılar, gün yüzüne çıkarıldı. İnsanların ulaşamayacağı alanlar uzaktan kumandalı ROV araçlarıyla incelendi. Elde edilen sonuçlar radar taramalarıyla karşılaştırıldı. Su kanalı sistemleri, borular ve kuyular detaylı olarak incelendi. Ayasofya’nın İstanbul’un kurulduğu ilk dönemlerde stratejik bir su dağıtım noktası olduğu belirlendi.

Çalışma Hipodrom ve antik akropol alanı üzerinde inşa edilmiş olan Topkapı Sarayı ve İstanbul Arkeoloji Müzesi alanı altında yapılan yüzey araştırmaları ile genişletildi. Daha önce bilinmeyen su dağıtım hatları ve örneklerine çok nadir rastlanan su sandıkları gibi yapılar, robot kameraların kullanıldığı dalışlarla açığa çıkarıldı. Çalışma ve sonuçları, 2010 yılındaki İstanbul Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında kamuoyunun dikkatini çekti. Günümüze dek birçok yerli ve yabancı medya kurumlarının hazırladığı belgesellerin de konusu oldu.